تسمههای ویبلت یکی از رایجترین انواع تسمههای انتقال قدرت هستند که در طیف وسیعی از ماشینآلات صنعتی، کشاورزی و خودرویی مورد استفاده قرار میگیرند. نام "V" به دلیل شکل مقطع تسمه است که به صورت ذوزنقهای یا "V" شکل طراحی شده تا اصطکاک بهینهای با شیار پولی داشته باشد و انتقال قدرت با کمترین لغزش انجام شود.
ساختار و عملکرد تسمههای V
ویبلتها معمولاً از چندین لایه تشکیل شدهاند:
- لایه بیرونی: لاستیک مقاوم در برابر سایش و حرارت
- لایه میانی (کششی): رشتههای مقاوم از جنس پُلیاِستر، کولار یا فایبرگلاس
- لایه داخلی: لاستیک نرمتر برای چسبندگی به شیار پولی
این طراحی باعث میشود تسمه، نیروی موتور را با حداقل لغزش به سایر اجزای مکانیکی منتقل کند.
انواع تسمههای ویبلت
1. تسمههای ویبلت کلاسیک (Classic V-Belts)
• کدهای استاندارد A، B، C، D، E
• عرض و ارتفاع مشخصی دارند و در ماشینآلات سنتی استفاده میشوند
• مقرونبهصرفه و قابل استفاده در کاربردهای سبک تا متوسط
2. تسمههای ویبلت باریک (Narrow V-Belts)
• کدهای استاندارد: SPZ، SPA، SPB، SPC
• راندمان بالاتر نسبت به تسمههای کلاسیک با همان عرض
• توانایی انتقال گشتاور بیشتر در فضای کمتر
• مناسب برای سرعتهای بالا و کاربردهای صنعتی
3. تسمههای ویبلت دندانهدار (Notched or Cogged V-Belts)
• در پشت تسمه دندانه دارند
• انعطافپذیری بیشتر و کاهش گرمای ناشی از خمش
• مناسب برای پولیهای کوچک و کاربردهایی با دور بالا
4. تسمههای روکشدار یا مقاوم (Wrapped V-Belts)
• با روکشی از پارچههای خاص یا مواد مقاوم
• مقاوم در برابر روغن، حرارت و عوامل محیطی
• مناسب برای محیطهای سخت و پر گرد و غبار
5. تسمههای چندتایی (Joined V-Belts)
• از چند تسمه V که به صورت موازی و یکپارچه متصل شدهاند تشکیل میشود
• لرزش کمتر، پایداری بهتر و جلوگیری از لغزش تسمهها
• مناسب برای موتورهای سنگین یا سیستمهای چند پولی
6. تسمههای صنعتی خاص (Special V-Belts)
• طراحیشده برای کاربردهای خاص مانند کمپرسورها، پمپهای سنگین یا ماشینآلات معدنی
• ممکن است ساختار تقویتی یا پوششهای خاص داشته باشند
تفاوتها و مزایا / معایب
نوع تسمه مزایا معایب
| کلاسیک | اقتصادی، در دسترس | راندمان کمتر، حجم بیشتر |
| باریک | راندمان بالا، حجم کمتر | قیمت بالاتر |
| دندانهدار | مناسب دور بالا، انعطافپذیر | حساستر به خوردگی |
| روکشدار | مقاوم در محیطهای سخت | کمی گرانتر |
| چندتایی | کاهش لرزش، استحکام بالا | نیاز به تنظیم دقیق |
| صنعتی خاص | عملکرد ویژه | قیمت و تأمین محدودتر |
کاربردهای تسمههای ویبلت
- صنایع خودروسازی: پمپ آب، دینام، کمپرسور کولر
- کشاورزی: تیلر، تراکتور، کمباین
- ماشینآلات صنعتی: نوار نقاله، کمپرسورها، فنها
- تجهیزات ساختمانی: جرثقیل، دستگاههای برش و حفاری
نکات کلیدی در انتخاب و نگهداری
- نوع تسمه را براساس توان، سرعت، شرایط محیطی و نوع پولی انتخاب کنید
- کشش تسمه باید طبق استاندارد تنظیم شود؛ کشش کم باعث لغزش و کشش زیاد باعث سایش زودرس میشود
- تسمه باید به صورت دورهای بازدید و از نظر ترک، پارگی و سایش بررسی شود
- در سیستمهای چندتایی، همه تسمهها باید با هم تعویض شوند
نتیجهگیری
تسمههای ویبلت با وجود سادگی، نقشی حیاتی در انتقال نیرو ایفا میکنند. شناخت دقیق انواع تسمهها، تفاوتها و کاربرد آنها به مدیران فنی و خریداران صنعتی کمک میکند تا انتخابی مناسب و بهصرفه داشته باشند. استفاده از تسمه مناسب، ضمن افزایش عمر قطعات، کارایی کل سیستم را نیز ارتقاء میدهد .
دیدگاه خود را بنویسید